Terwijl jullie genieten van zalig zomerweer in België, loopt het regenseizoen hier – op uitzondering van enkele hevige stortbuien, geleidelijk ten einde. Op de wegen krijgen we dan ook meer en meer te maken met gigantische rode stofwolken. Wanneer een truck, auto of boda boda een groep kinderen passeert, zie je ze allemaal wegduiken achter hun handen, t-shirt of schriftje. Dit blogbericht is vermoedelijk de voorlaatste alvorens we de fakkel doorgeven aan de groep van vier ingenieursstudenten die vanaf vier juli het werk hier van ons zal overnemen en verderzetten. We zijn beiden heel gedreven om nog alles op alles te zetten voor het project. Onze focus ligt nu voornamelijk op de kennisoverdracht naar de werknemers, Chrispin en de hulpjes op de boerderij die composteren. Zo heeft het project een grotere kans om draaiende te blijven zonder Humasol-aanwezigheid. Verder is het ook van groot belang om in schoonheid af te sluiten en van iedereen afscheid te kunnen nemen. We weten dus wel wat te doen!
Consortium afvalophaalbedrijfjes
Waste Masters Ltd. maakt deel uit van een associatie die een consortium wil vormen om krachten te bundelen tegen een groter bedrijf dat hen uit de markt probeert te concurreren. We vergezelden werknemers John en Christine tijdens één van de wekelijkse vergaderingen. Zoals we intussen gewend zijn, verloopt de meeting strikt volgens een bepaalde structuur: het openingsgebed, kennismaking, aanduiden van de persoon die modereert, iemand die samenvatting maakt van de meeting, etc.. De inhoudelijke agendapunten betrof voornamelijk administratieve zaken over het consortium. Nadien stelden we onszelf voor en het project dat we met Waste Masters Ltd. hebben opgestart. Ook Christine (één van de supervisors van Waste Masters) nam het woord. Het was leuk om ook haar hierover te horen spreken. Het is niet enkel een project van Humasol, maar ook van alle werknemers van Waste Masters Ltd.. Tijdens en na de meeting konden we rekenen op heel wat belangstelling en interesse.
Flyer 3.0
We hebben een nieuwe finale versie van de flyer, hoeraaaa! Het heeft ons heel wat geduld en ritjes naar Kampala gekost om tot deze versie te komen. Maar, ‘t was het waard! De flyers voelden nog warm aan van de printer of ze werden al verspreid bij een nieuwe lading klanten. De achterkant van de flyer kreeg een volledige make-over. Deze tekening maakt de negatieve gevolgen van afval duidelijk.
Volgens ons staat of valt veel bij de uitleg die bij de flyer wordt gegeven. Geduld en enthousiasme zijn hierbij een goede zaak. We leggen deze taak in de handen van de werknemers, die hun project ook na ons verblijf zullen moeten verderzetten en opschalen. We kunnen er van getuigen dat de werknemers hiertoe in staat zijn. De eerste dag met flyer 3.0 namen ze de tijd om klanten te overtuigen aan de hand van de flyer, of om hen een tweede of derde keer te motiveren over het belang van sorteren. De volgende dagen dat we meegingen op de truck zagen we echter wel dat de extra inspanning dat het met zich meebrengt doorwoog. Allen moeten ze klanten blijven overtuigen of aanmoedigen, de opladers moeten de groene zakken controleren, het groen afval sorteren in de blauwe tonnen, etc.. Niet alleen voor de klanten, maar ook voor de werknemers vraagt het een aanpassing en ook extra werk. We zien dat de focus en de bereidheid verslapt en dat de laksheid dan wel eens de bovenhand durft te nemen. Al blijven we er in geloven. Ze doen echt wel hun best! Traag maar gestaag (in het luganda: “mpola mpola”) zal het project groeien en zullen zowel de werknemers als de klanten gewoon worden aan de nieuwe manier van werken.
De composthopen
Meer en meer klanten sorteren hun afval. Vorige week werd al meer dan één ton groen afval gesorteerd! De nieuwe flyer heeft hier zeker een invloed op. Concrete cijfers over hoeveel klanten sorteren kunnen we deze week nog niet geven. Van een deel van de klanten die werden aangesproken, moeten de eerste groene zakken nog worden opgehaald. Het gaat er alleszins zienderogen op vooruit.
Met het groen afval bouwden we een degelijke composthoop van een vijftal meter lang, die na twee dagen temperaturen bereikten tussen de 65 en 69 graden. Voor de composteerders onder ons: we hebben hem direct gekeerd en een tweetal kg nat zagemeel (heeft een hoge C:N ratio) toegevoegd. Eergisteren bouwden we nog een hoop. Al doende leren we Chrispin (de zaakvoerder) en enkele werknemers op de boerderij hoe met de compost om te gaan. We hebben het voornamelijk over de basics, want we geloven er in dat we het best stap per stap aanleren en ook wij leren nog bij met de hulp van de volgende groep studenten. Eén ding is ons duidelijk geworden: de TopTex – het deken voor over de compost, is noodzakelijk willen we degelijk composteren. Volgende week zou een rol van 5,8m op 47m aankomen vanuit Kenia. Alweer een stapje verder! Zo kan de tweede groep al iets grootschaliger te werk gaan.
Meeting met BioElectricity Uganda
Via een Belgische ondernemer kwam ter onzer oren dat er reeds een afvalophaalbedrijf in Kampala afval gescheiden ophaalt en compost maakt met de groene fractie. Al snel maakten we een afspraak met de managing director van BioElectricity Uganda. “Laat je niet misleiden door de naam”, werd ons als raad meegegeven, “Er wordt helemaal geen elektriciteit opgewekt.” We werden uitgenodigd in Wilsons office waar we een mooi verhaal te horen kregen. Het bedrijf haalt al vier jaar groen afval op van de markten. Ze maken hier compost mee (zowel volgens de anaerobe manier in een put, als de aerobe manier op een hoop), die vervolgens wordt geëxporteerd naar Kenia. Tot wel 800.000 SHS (rond de 200 euro) per ton! Dat klonk wel erg economisch vatbaar. Twee maand geleden startten ook zij met gescheiden afvalophaling bij de klanten.
Daarbovenop sprak hij van een honderdtal demonstratie-boerderijen die boeren sensibiliseren bij het gebruiken van de compost. Een interessant concept! Al bleek iets later dat hij voorlopig nog maar twee zulke boerderijtjes heeft. Het was vaak onduidelijk of de man over het heden of de toekomst sprak. Dat liep vaak door elkaar. Hij bleef ook vaak terugkomen op hun toekomstplannen om een pyrolysis-installatie te bouwen waarmee men plastic kan omzetten in diesel. Vermoedelijk vanuit het idee dat we hier als blanken komen investeren. Het is niet de eerste keer dat we daarmee te maken krijgen.
Na dit mooie en veelbelovende verhaal sprongen we in zijn wagen en reden naar zijn eigen dumpsite, waar het afval voor de tweede keer wordt gesorteerd en daarna ook gecomposteerd. Wat we te zien kregen bleek maar weinig te stroken met zijn woorden. Met veel trots toonde de man ons de composthopen en compostputten… die nog vol staken met plastiek, én medisch afval. We kunnen niet begrijpen dat ook deze compost een certificaat kan krijgen om verkocht te worden. Schrijnend symbolisch groeide er ook nog eens een bananenboom en een pompoenplant op deze berg afval. “Eet je van die pompoen?” vroeg Gil. Waarop de managing director vol lof “Yes, it is very good!” antwoordde. Alweer, stonden we beiden perplex. De grootte van de uitdaging van het afvalbeheer hier in Oeganda werd ons nog maar eens in het gezicht geduwd. We werden van ons torentje geblazen en dachten -wat we hier soms horen op de radio- “What shall we do?”.
Meeting met FacomUganda
Nog diezelfde dag hadden we een tweede meeting in Kampala, bij een consultancy bureau voor boeren. We werden verwelkomt op de bureau van de director. Ter kennismaking deelde hij mee hoe druk zijn agenda was en op welke dagen hij op de radio kwam om boeren te sensibiliseren. Een man die met veel gemak een ruimte kon vullen met zijn woorden. We werden uitgenodigd om deel te nemen aan een tentoonstelling eind juli. Hier kunnen we het proces van het composteren en de compost als eindproduct aan tal van boeren bijbrengen. Een mooie opportuniteit die Waste Masters 2 op zich zal nemen.
Bezoek van M&A Farmers
We gingen niet enkel op verplaatsing, we kregen ook zelf bezoek op de boerderij. M&A Farmers, een organisatie met een bereik van 100 boeren, was geïnteresseerd in het project en ons product. We nodigden hen uit en vertelden hen over het project, onze wijze van composteren en de toekomstplannen. Indien we er in slagen kwalitatieve compost te maken, kunnen zij ons mogelijks helpen met de verkoop ervan. Ze vertelden ons dat ze een nauwe vertrouwensband hebben met hun boeren. Via hen kunnen we boeren bereiken om te laten zien wat de mogelijke impact van onze compost kan betekenen voor de gewassen op hun land. Daarvoor zal Waste Masters 2 nog verder onderzoek doen op de compost en zullen ze op de boerderij eerste groenten groeien met en zonder compost.
Gil en Isabel geven les
Reeds drie maand leven we in het kleine dorpje Kanganda. Heel wat mensen leven hier in armoede. Het is confronterend om te zien dat niet alle kinderen hier naar het schooltje kunnen gaan, hoewel men per maand maar 3000 SHS (nog geen euro) moet betalen.
We hebben ons hier drie maanden thuis gevoeld, en willen daarom iets terug geven aan de gemeenschap. We plannen een grote clean-up te doen met een aantal klasjes. Daarvoor zouden we eerst een kort lesje geven over afval, de gevolgen ervan en hen iets meegeven hoe ook zij impact kunnen hebben op de afvalberg in Kiteezi. We printten de illustratie van de flyer op A3-formaat en gingen daarmee naar het schooltje. Hoewel we eerst enkel met de leerkrachten wilden spreken om af te stemmen hoe we dit het beste zouden aanpakken … werden we naar de achterkant van het schooltje begeleid waar alle kinderen ons applaudisserend verwelkomden. Dat was een verrassing! Onvoorbereid startten we aan het lesje. We konden rekenen op één van de leerkrachten die onze woorden om de zoveel minuten vertaalde naar het Luganda (de kinderen moeten Engels spreken, maar de jongsten hun Engels is nog niet goed genoeg om ons te begrijpen). Hij deed dat heel goed. We spraken over wat we zagen in Kiteezi, een afvalberg hoger dan de bomen en groter dan Kanganda. We spraken over “the dirty juice of the waste”, over de samosa (een driehoekig lekkernijtje) van de 3 R-en (Reduce, Re-use en Recycle), over het weigeren van plastiek zakken in de winkel, over het hergebruiken van een boterpot, etc.. Ondanks het feit dat we een beetje voor de leeuwen (leeuwtjes, in dit geval) werden gegooid, hebben we het er toch goed van af gebracht.
Normaal zouden we donderdag vertrekken naar Kenia, maar helaas kreeg Isabel malaria en een infectie aan haar sinussen/keel. De malaria is al uit het bloed, dus morgen (zondag) vertrekken we! De laatste dagen waren dan niet echt een spurt naar het einde toe, toch hebben we hier nog goed wat humasolwerk kunnen verrichten. Tijdens onze trip zullen we een aantal interessante initiatieven bezoeken, waaronder een project van Humasol in Tororo, een cacaoplantage waaraan iemand dat Gil kent uit Leuven heeft geholpen, een afvalophaalbedrijf dat sorteert en een recyclagebedrijf. Natuurlijk zullen we ook genieten van de schoonheid van het Afrikaanse continent!